کد مطلب:46911 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:128

گنجینه پرسمان » قرآن

منظور از روح در قل الروح من امر ربي در سوره اسراء چيست؟

قرآن كريم ميفرمايد: و يسئلونك عن الروح قل الروح من أمر ربي و ما أوتيتم من العلم الا قليلاً؛(1) از تو درباره روح سؤال ميكنند، بگو: روح از فرمان پروردگار من است و جز اندكي از دانش به شما داده نشده است.

مفسران بزرگ در گذشته و حال درباره معني روح و تفسير اين آيه شريفه سخن بسيار گفتهاند. يكي از تفسيرها اين استكه پرسش كنندگان از حقيقت روح آدمي سؤال كردند؛ روح عظيمي كه ما را از حيوانات جدا ميسازد و برترين شرف ما است و تمام قدرت و فعاليت ما از آن سرچشمه ميگيرد. از آن جا كه روح، ساختماني مغاير با ساختمان ماده دارد و اصول حاكم بر آن غير از اصول حاكم بر ماده و خواص فيزيكي و شيميايي آن است، پيامبر(ص) مأمور ميشود در يك جمله كوتاه و پر معني بگويد: روح از عالم امر است؛ يعني خلقتي اسرارآميز دارد.(2)

اين كه گفته شد روح از عالم امر است، معنايش اين است كه روح موجود مجرد است و در پيدايش متوقف بر ماده و ماديات نيست، بلكه با امر و مشيت الهي دفعتاً موجود ميشود. چنان كه قرآن ميفرمايد: انّما أمره اذا أراد شيئا أن يقول له كن فيكون؛(3) فرمان او چنين است كه هرگاه چيزي را اراده كند، تنها به آن ميگويد: موجود باش، آن نيز بي درنگ موجود ميشود.

بنابراين تفسير مراد از روح در اين آيه شريفه روح انسان است. مرحوم علامه طباطبايي ميفرمايد: قل الروح پاسخ كافي است از سؤال از روح و آن اين كه روح از مقوله امر است كه فقط با امر الهي دفعتاً موجود ميشود. لذا معناي مااوتيتم من العم الا قليلاً اين است كه علم به روح كه خداوند به شما داده، اندكي از بسيار است، چون روح موقعيتي در عالم وجود دارد و آثار و خواصي در اين عالم بروز ميدهد كه بسيار بديع و عجيب است و شما از آن آثار بي خبريد.(4)

پي نوشتها:

1. اسرا (17) آيه 85.

2. تفسير نمونه، ج 12، ص 252.

3. يس (36) آيه 82.

4. محمد حسين طباطبايي، تفسير الميزان (ترجمه)، ج 13، ص 333.